Χαλβάς & Υγεία

Ταχίνι σύμμαχος της νηστείας και όχι μόνο!

Συγγραφείς: Παπαλαζάρου Αναστάσιος, PhD

Ένα από τα τρόφιμα που λαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διατροφή μας την περίοδο της νηστείας είναι το ταχίνι και ο χαλβάς. Παράγεται με ειδική επεξεργασία από τους σπόρους σουσαμιού και η διατροφική του αξία είναι βαρυσήμαντη.

Διαχρονική αξία!
Η αξία του σουσαμιού απεικονίζεται και στην μυθολογία των Ασσυρίων, όπου σύμφωνα με αυτή οι θεοί ήπιαν κρασί από σουσάμι και έφτιαξαν τον κόσμο, ενώ διάφοροι μεταγενέστεροι μύθοι το συσχετίζουν με αθανασία. Στην Ελλάδα μολονότι δεν είναι τόσο διαδεδομένο όσο σε άλλα κράτη, όπως στη Μ. Ανατολή και στην Ινδία όπου αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του διαιτολογίου τους, τα τελευταία χρόνια κερδίζει τη θέση του στο καθημερινό μας τραπέζι. Παρεξηγημένα το καταναλώνουμε μόνο στη νηστεία, ενώ σύμφωνα με τη διατροφική του αξία θα έπρεπε να καταναλώνεται πολύ συχνότερα και σε όλη την περίοδο του χρόνου.

Προτιμήστε το για….

Την πρωτεΐνη του…
Το ταχίνι έχει πολλές πλην «τίμιες» θερμίδες. Τα 100 γρ. αποδίδουν 500 θερμίδες, παράλληλα, όμως, μας δίνουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Αποτελεί σημαντική πρωτεϊνική πηγή (ιδιαίτερα σε περιόδους νηστείας) που ωστόσο από μόνη της δεν έχει υψηλή βιολογική αξία (όπως και οι περισσότερες φυτικής προέλευσης πρωτεΐνες). Συνδυαζόμενο με ψωμί ή με όσπρια, όπως συμβαίνει στην παρασκευή του χούμους (ταχίνι + ρεβίθια), η βιολογική του αξία αναβαθμίζεται, συμβάλλοντας σημαντικά στην κάλυψη των πρωτεϊνικών μας αναγκών.

… γερά οστά
Παράλληλα, το ταχίνι αποτελεί ένα ιδανικό σύμμαχο για την καλή υγεία των οστών. Μας δίνει όχι μόνο ασβέστιο, αλλά και ένα ακόμα ιχνοστοιχείο το μαγνήσιο που μαζί συμμετέχουν στη ισχυρή δομή των οστών. Ειδικότερα στην περίοδο της νηστεία που απέχουμε από τις βασικές πηγές ασβεστίου, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ταχίνι μαζί με τους ξηρούς καρπούς αποτελούν τις ιδανικές εναλλακτικές λύσεις.

Σουσάμι. Από την Αρχαία Ελλάδα ως την Κίνα.

Η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων (όπως τα καρδιαγγειακά και ο καρκίνος) που παρατηρείται στους σύγχρονους πληθυσμούς έχει ωθήσει τα τελευταία χρόνια την επιστημονική κοινότητα στη διερεύνηση φυσικών μεθόδων πρόληψης νοσημάτων. Ένα προϊόν που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όσον αφορά τη θεραπευτική του χρήση από τα αρχαία κιόλας χρόνια, είναι το σουσάμι. Από την Αρχαία Ελλάδα ως την Κίνα, εκχυλίσματα σουσαμιού χρησιμοποιούνται ως βότανα για την καταπολέμηση της υπέρτασης και για παραγωγή φαρμάκων. Τι είναι όμως αυτό που καθιστά το σουσάμι και τα προϊόντα του, χαλβά και ταχίνι, θεραπευτικά και πώς αυτά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στη διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου; Το σουσάμι και τα προϊόντα του αποτελούν τρόφιμα υψηλής θρεπτικής αξίας. Ο σησαμόσπορος, καρπός του φυτού σησάμι, αποτελεί την πρώτη ύλη για την παρασκευή του ταχινιού και του χαλβά. Το σουσάμι αποτελεί τρόφιμο με υψηλής βιολογικής αξίας φυτική πρωτεΐνη. Είναι πλούσιο σε αμινοξέα, όπως η μεθεϊονίνη, η τρυπτοφάνη, η λευκίνη και η αργινίνη, ενώ είναι σχετικά φτωχό σε λυσίνη. Κατά συνέπεια, όταν συνδυαστεί με τρόφιμα που περιέχουν λυσίνη, όπως τα όσπρια και οι ξηροί καρποί, η πρωτεΐνη που προκύπτει είναι υψηλής βιολογικής αξίας και διαθεσιμότητας. Τα λιπαρά οξέα αποτελούν τα θρεπτικά συστατικά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα στο σουσάμι. Στην πλειονότητά τους είναι μονοακόρεστα και πολυακόρεστα, με τα κορεσμένα να κατέχουν το μικρότερο ποσοστό στη σύσταση του τροφίμου (15%). Η αυξημένη παρουσία πολυακόρεστων λιπαρών οξέων καθιστά το σουσάμι μια ιδιαιτέρως θρεπτική τροφή, καθώς τα συγκεκριμένα οξέα δεν μπορεί να τα συνθέσει ο ανθρώπινος οργανισμός, γι’ αυτό και θεωρούνται απαραίτητα. Στο σουσάμι περιέχονται κυρίως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β2 και νιασίνη. Οι βιταμίνες αυτές αποτελούν συνένζυμα πολλών μεταβολικών συστημάτων και διεργασιών, γεγονός που τις καθιστά απαραίτητες για την καλύτερη υγεία του οργανισμού και ιδιαίτερα του νευρικού συστήματος. Παράλληλα, στο σουσάμι και ιδιαιτέρως στο έλαιό του, περιέχονται ποσά βιταμίνης Ε, υπό μορφή σχεδόν αποκλειστικά γ – τοκοφερόλης. Το γεγονός αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιοξειδωτική λειτουργία, του σουσαμιού και του ελαίου του. Εκτός από τις βιταμίνες, τα κυριότερα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία που περιέχονται στο σουσάμι είναι το ασβέστιο, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος και το σελήνιο. Ιδιαιτέρως το σελήνιο, που περιέχεται σε σημαντικά ποσά στο σουσάμι, έχει τα τελευταία χρόνια συσχετιστεί με σημαντική αντιοξειδωτική δράση στον οργανισμό, καθώς αποτελεί συστατικό ενός σημαντικότατου οργανικού αντιοξειδωτικού συστήματος, της οξειδάσης της γλουταθιόνης, η οποία αποτελεί ένα από τα κυριότερα αμυντικά συστήματα του οργανισμού έναντι της δράσης οξειδωτικών μηχανισμών, όπως είναι οι ελεύθερες ρίζες.

Πηγή: Επιστημονική ομάδα nutrimed